Prosta odpowiedź brzmi, że cyfrowy dźwięk (DV) wykorzystuje cyfrowe, anieanalogowe audio ijest zakodowany wokoderem AMBE.
Wśród różnych obecnie używanych przezkrótkofalowców cyfrowych systemów głosowych są:
- DMR, otwarta komercyjna norma opracowana izarządzana przezEuropejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych, używana przezfirmy Motorola, Hytera, Tytera iinnych.
- D-Star standard komunikacji cyfrowej dla radioamatorów opublikowany w2001r. Potrzech latach badań prowadzonych przezJARL (Japan Amateur Radio League). Badania finansowane były przezrząd japoński. Jako pierwsza wbadaniach itestach brała udział japońska firma ICOM, ona też pierwsza wypuściła narynek radiotelefony zD-STAR.
- System Fusion (C4FM), zamknięty system dla amatorskiego radia firmy Yaesu.
- P25Standard cyfrowej radiotelefonicznej łączności, powstały zprzeznaczeniem zwłaszcza dla służb bezpieczeństwa publicznego iratownictwa. Rozwijany głównie wUSA.
- NXDN jest toopracowany przezfirmy Icom iKenwood protokół cyfrowej, łączności radiowej, zaimplementowany wsystemach IDAS Icoma iNEXEDGE Kenwooda. NXDN wykorzystuje podział kanału radiowego wdziedzinie częstotliwości FDMA imoże działać wkanałach oszerokości zarówno 12,5, jak i6,25kHz. Podobnie jak wprzypadku MOTOTRBO iinnych systemówDMRorazAPCO P25, wNXDN także zastosowano kodek sygnału mowy AMBE+2
- Powstaje również całkowicie otwarty system dla krótkofalowców, który jest połączeniem oprogramowania FreeDV ikodek Open Source (vocoder), Codec 2.
Jedną zwspólnych cech systemów DV używanych przezkrótkofalowców jest to, że wszystkie tesystemy kompresują dźwięk cyfrowy zapomocą zaawansowanych układów wokodera Advanced Multi-Band Excitation (AMBE) ioprogramowania firmy Digital Voice Systems, Inc. (DVSI). Obecnie jest kilka wersji AMBE: AMBE, AMBE+ iAMBE+2. Nowsze wersje mają lepsza jakość dźwięku ikorekcja błędów.
Poniżej diagram jak sygnał analogowy zmikrofonu jest przekształcany wsygnał cyfrowy:
Jak widać zdiagramu kluczowym elementem poszczególnych systemów DV jest wokoder AMBE przetwarzającym mowę nasygnały cyfrowe jednocześnie wprowadza redukcję szumów atakże korekcję błędów kompresując sygnał dopostaci dopasowanej dotechnicznych możliwości radiotelefonów.
Aby zpowodzeniem zaprogramować radioDMRdla przemiennika lub hotspota muszą być znane dla danego przemiennika: kod koloru, grupy rozmówców ikonfiguracjaTSszczelin czasowych. Przy programowaniu radiaDMRprzy pomocy oprogramowanie CPS warto wykonać towkolejności:
- Utworzenie kontaktów (Grupy rozmówców, prywatne)
- Budowa list grup odbiorczych (RX Group)
- Utworzenie kanałów (Channels)
- Budowa stref (Zones)
Zanim zaczniemy programować radio musimy poznać kilka definicji używanych wramachDMRcoułatwi nam programowanie radia iużywanie sieciDMR.
Time slot
DMRużywa wielodostępu zpodziałem czasu (TDMA) dogenerowania swojego sygnału.DMRwykorzystuje 2-szczelinowy czasowe TDMA. Szczeliny czasowe (ang. Time Slot) są ponumerowane TS1ilub TS2. Każde połączenie jest dzielone nafragmenty odługości kilku milisekund, awycinki zdwóch wywołań są przeplatane nasygnale. Dzieje się totakszybko, że słyszymy to, copostrzegamy jako ciągłą transmisję, mimo że przychodzi wporcjach, wyglądając tak:
Oznacza to, że podczas programowania kanałuDMRnależy określić zarówno częstotliwość, jak iszczelinę czasową, aby radio iprzemiennik/ hotspot mogły kodować idekodować, które fragmenty sygnału należą dokanału, zktórego korzystasz.
Konwencja jest taka, że TS2jest używany wlokalnych grupach rozmów, aTS1jest używany wgrupach nielokalnych lub rozległych grupach rozmów (naprzykład wregionalnych, ogólnokrajowych inacałym świecie). Wprzypadku hotspota gdzie mamy jedną szczelinę czasowa TS2wszystkie rozmowy prowadzane są wramach tejjednej szczeliny czasowej. Jak widać zastosowanie przemiennika pozwala nam wykorzystać bardziej efektywnie możliwościDMRdając nam najednej częstotliwości przemiennika 2kanały wirtualna przypisane odpowiednio doTS1iTS2.
Color code
Kolejnym podstawowym elementemDMRsą kody kolorów (Color Code). Trudno określić skąd wzięła się nazwa alesą one podobne dotonów CTCSS używanych doanalogowego radia. Jeśli chcesz używać przemiennika/ HotSpotaDMR, musisz zaprogramować odpowiedni kod koloru (CC) aby gootworzyć. Jest ich 16od0do15.
Gdyprogramujesz kanałDMR, oprócz częstotliwości iszczeliny czasowej (TS), musisz podać kod koloru (CC); wprzeciwnym razie niebędzie można uzyskać dostępu doprzemiennika.
Talk Group (TG) czyli grupy rozmówców
Takużywam tuokreślenia dla Talk Group które zaproponował OE1KDA czyli „grupy rozmówców” anie„grupy rozmowne”. Często spotykaną nazwą grup jest nazwa „grupy rozmowne”, jednak określenie „grupy rozmówców” wydaje się być lepszym, ponieważ wgrupach skupieni są (potencjalni) rozmówcy, atoczysą oni akurat mniej czybardziej rozmowni jest raczej sprawą drugorzędną.
Głównym celem korzystania zprzemiennika/ hotspotaDMRtorozmowa zinnymi krótkofalowcami. Będziemy mogli tozrobić wybierając odpowiednia grupę rozmówców(ang. Talk Group), która umożliwia komunikację jeden-do-wielu, coś wrodzaju połączenia konferencyjnego lub czatu czyli inaczej mówiąc wgrupach skupieni są (potencjalni) rozmówcy. Efekt użycia grupy rozmówczej jest podobny dopołączenia zreflektorem D-STAR; wszystko przesyłane dogrupy rozmówców jest przekazywane wszystkim słuchającym wtejgrupie.
Istnieją ogólnoświatowe, ogólnokrajowe, regionalne ilokalne grupy rozmówców. Każda grupa rozmówców maswój numer ID. Naprzykład, wsieci BrandMeister, grupa rozmówców 91jest nacałym świecie, grupa rozmówców 260togrupa ogólnopolska, grupa 2602togrupa dla okręgu SP2. Wykaz grup rozmówców dla Polski możecie znaleźć nastronie:https://wiki.brandmeister.network/index.php/Poland. Grupa rozmówców onumerze ID9jest grupą dla lokalnych rozmów naprzemienniku naszczelinie czasowej TS2iniejest retransmitowana dosieci. Często wramach TG9realizowane są połączenie doreflektorówDMRiwtedy rozmowa naTG9jest przekazywana napodłączony reflektor isłyszany przezwszystkich którzy są podłączeni dotego reflektora.
WPolsce grupa rozmówców 260jest grupą ozasięgu ogólnopolskim iwzasadzie powinno się jej używać dowywołania ogólnego jeśli chcemy porozmawiać zinnymi krótkofalowcami lub wywołać konkretną stacji iniepowinno się prowadzić natejgrupie dłuższych rozmów aby nieblokować grupy.
Reflektory
Jeśli chcemy porozmawiać dłużej najakiś wybrany wtrakcie rozmowy temat warto przełączyć się nainną podgrupę lokalną npdla danego okręgu lub regionalną (aleniewszyscy mają wpisane wkontakty wszystkie podgrupy rozmówców lokalnych) dlatego można skorzystać zprostego rozwiązania zaproponować przejście nareflektorDMRID4280lub 4281lub jeden ztestowych reflektorów: 4290do4293. Przełączając się nakanał zgrupą rozmówcówTG9należy wybrać zkontaktów Private Call4280lub jeśli niemamy towybrać ręcznie kontakt iwpisać numer IDreflektora inastępnie nacisnąć PTT. Kiedy podłączymy się doreflektora poczekajmy chwilę aby sprawdzić czyniejest prowadzona rozmowa nanim lub możemy zapytać się czyreflektor jest wolny. Następnie możemy kontynuować naszą rozmowę którą rozpoczęliśmy naTG260. Dzięki takiemu rozwiązaniu niebędziemy blokowali TG260orazograniczymy ruch sieciowy doprzemienników/hotspotów które podłączone mają nastałe TG260. Pamiętaj pozakończeniu używania reflektora rozłącz gopoprzez wybraniePRIVATE CALL 4000.
Statyczne idynamiczne grupy rozmówców
Kontynuując temat grupy rozmówców tomogą one być statyczne (zawsze włączone) lub dynamiczne (aktywowane przezużytkownika). Gdyaktywujesz dynamiczną grupę rozmówców wybierając jej IDwszczelinie czasowej przemiennika przeznaciśnięcie PTT, zwykle pozostaje ona aktywowana, gdysą naniej transmisje, anastępnie znika zprzemiennika popewnym okresie nieaktywności, naprzykład po10lub 15minutach. Niemusisz ręcznie odłączać dynamicznej grupy rozmówców naprzemienniku. Przyjętą konwencją jest wykorzystanie szczeliny czasowego 1doaktywowania dynamicznych grup rozmówców oszerokim zasięgu, podczas gdylokalne grupy rozmówców zwykle statyczne są naszczelinie czasowej 2. Wprzypadku hotspotów wszystko mamy naTS2.
Jakie grupy rozmówcze statyczne są przypisane wdanym przemienniku możemy tosprawdzić nadashboard danego przemiennika np:
https://brandmeister.network/?page=repeater&id=260912
Auto-statyczne grupy rozmówców
Warto zwrócić napewien aspekt dotyczący grup rozmówców dla hotspotów.
Jak wyżej zostało napisane dla przemienników mamy „statyczne” i„dynamiczne” grupy rozmówców. Możemy wpanelu administracyjnym hotspota naBrandMasiter przypisaćTGstatyczne alehotspoty mają specjalną typ „auto-statyczne” grupy rozmówców.
Regularne statyczne grupy rozmówców są trwale połączone zprzemiennikami przezadministratora zapomocą panelu internetowego Brandmeister. Mogą one zostać odłączone tylkoprzezadministratora przemiennika.
Dynamiczne grupy rozmówców są tymczasowo połączone zsystemem przemiennika zakażdym razem, gdyktoś łączy się wgrupę rozmówców. Dynamiczna grupa rozmówców wyłączy się po15minutach bezczynności iautomatycznie odłączy się odprzemiennika. Ułatwia toużytkownikom współdzielenie przemiennika zróżnymi grupami rozmówców. Ponieważ hotspot zwykle niejest publicznie udostępniany, niejest konieczne automatyczne odłączanie grupy dyskusyjnej. Dlatego zlinkowana dynamiczna grupa rozmówców nahotspocie będzie auto-statyczna grupą rozmówców iniedziała dla niej odłączenie się po15minutach bezczynności takjak tomadla grup dynamicznych dla przemiennika.
Auto-statyczna grupa rozmówców pozostaje połączona zhotspotem, dopóki nienastąpi jedna zdwóch rzeczy:
- Zostanie ręcznie rozłączona, wybierając zkontaktów grupęTG4000inacisnąć PTT
- Nahotspocie aktywowana jest nowa dynamiczna grupa rozmówców.
Zwróć uwagę, że auto statyczna grupa rozmówców może zostać rozłączona tylkopoprzez wywołanie połączeniagrupowegoID4000 (nieprywatnego) przezhotspot.
Podsumowując:
TG4000– rozłącza dynamiczne grupy rozmówców, auto-statyczne grupy rozmówców nahotspotach ireflektory naTS2. Musimy mieć wkontaktach założony TG4000
PRIVATE-CALL: 4000– rozłącza reflektor tylkonaTS2.
Strefy
Strefy (ang.Zone) są narzędziem organizacyjnym, takim jak foldery plików dla twoichkanałów; innymi słowy, strefa togrupa kanałów.
Wwielu radiotelefonachDMRpozwala wybrać 16kanałów dla strefy. Jeśli nasze radioDMR, które może obsługiwać 64strefy. Jeśli wypełniając wszystkie znich po16kanałów, da nam tołącznie 1024kanały.
Możesz organizować swoje strefy, naprzykład chcesz mieć jedną lub więcej stref np„Dom” dla kanałów odpowiadających Twoim ulubionym grupom rozmówców, doktórych możesz dotrzeć zapośrednictwem przemiennika znajdujących się wzasięgu Twojegodomu. Jeśli korzystasz zhotspotu, możesz chcieć utworzyć strefy „Hotspot” dla grup dyskusyjnych, które wybierzesz zapośrednictwem hotspotu. Niektóre osoby konfigurują strefy woparciu olokalizacje przemienników.
Strefy są dość łatwe wobsłudze: tworzysz strefę, nadajesz jej nazwę, anastępnie dodajesz doniej kanały. Opcjonalnie możesz zmienić kolejność kanałów wstrefie.
Listy grup odbiorczych (RX group)
Podczas programowania kanałów można opcjonalnie monitorować więcej niż tylkogrupę rozmówców powiązaną zbieżącym kanałem.
Jeśli naprzykład korzystasz zprzemiennika zwieloma grupami rozmówców, które korzystają zdanej szczeliny czasowej, aTwój kanał jest wśród jednej ztych grup rozmówców, możesz chcieć monitorować wszystkie grupy rozmówców, które korzystają ztejsamej szczeliny czasowej, aby monitorować cosię dzieje nainnych grupach. Dla takiego rozwiązania grupujesz wybrane grupy rozmówców dla danej listy odbiorczej.
Innym przykładem może być utworzenie listy grup odbiorczych także dana lista zawiera tylkojedną grupę rozmówców inastępnie użyć funkcji skanowania domonitorowania tego cosię dzieje wposzczególnych grupach które są wliście skanowania. Wprzypadku ręcznych radiotelefonów funkcja skanowania skróci nam czas wykorzystania akumulator.
Inną podjeściem tworzenia list grup jest utworzenie 2RX Group jedną dla Time Slo1idrugą dla Time Solt 2iwpisanie donichTGstosownie najakich Time Slot są dostępne nadanym przemienniku.
Nawet jeśli masz skonfigurowaną listę grup odbiorczych zwieloma kontaktami, podczas nadawania będzie ona wysyłana tylkodokontaktu TX skonfigurowanego dla kanału, naktórym jesteś. Jeśli słyszysz kogoś zgrupy rozmówców, która różni się odtej, którą zaprogramowałeś dla kanału, doktórego jesteś aktualnie nastawiony, możesz szybko dostroić się dokanału zaprogramowanego dla tejinnej grupy rozmówców, aby dołączyć dotejrozmówców.
Jednak wwielu przypadkach możesz chcieć monitorować tylkokanał, naktórym jesteś, aby uniknąć nieporozumień.
TX Admit criteria
Warto zwrócić uwagę naopcje „TX admit criteria” podczas programowania kanałów. Opcja tapozwala określić kiedy mojeradio może transmitować?
Always – często domyślnie ustawiona fabrycznie opcja. Powybraniu tejopcji naciśnięcie przycisku PTT zawsze spowoduje, że radio będzie transmitować, cooznacza, że można przerwać QSO wtoku.
Ogólnie zaleca się, aby nieużywać tejopcji.
Channel Free – opcja tazezwala tylkonatransmisję, gdyniemaruchu nakanale.
Color Code Free – taopcja jest rekomendowana dopracy zprzemiennikami. Dzięki tejopcji radio będzie pozwalać natransmisje tylkowtedy, gdywybrana szczelina czasowa jest dostępna. Zabezpiecza łączność już prowadzoną przedprzerwaniem przezinne stacje pracujące tym samym Color Codem, wpraktyce, podczas aktywności stacji Azestacją Bstacja Cpowciśnięciu PTT otrzyma komunikat „kanał zajęty” ibrak aktywności PTT doczasu zakończenia nadawania Alub B.
Oile dla kanałów przemiennikowych zalecane jest ustawienieColor Code Freeotyle dla kanałów simpleksowych powinno być toustawienieAlways Allowed
